‘Vreedzame Belgen’ | 2014-18.brussels

Evere, 14 augustus 1914, tien dagen na de invasie: dertien mannen en één vrouw poseren plechtig voor de foto. Vooraan is een bord te zien met daarop: “Vreedzame Belgen wachten op … wrede Duitsers”. Het tweede deel van het opschrift, het stuk van de zin dat de vijand rechtstreeks beschuldigt, zal achteraf worden verwijderd. Waarschijnlijk is het tijdens de bezetting weggehaald door een van de gefotografeerde personen, uit vrees voor vergelding. De foto toont mooi aan dat de mobilisatie in de loop van die eerste oorlogsweken niet enkel een zaak van soldaten is. De verdediging van het land moet een zorg zijn voor iedereen. Vanaf 5 augustus wordt die mobilisatie nog krachtiger door de wreedheden op burgers die de soldaten van het Duitse Keizerrijk tijdens hun opmars begaan. De Duitser is niet meer enkel de vijand. Hij wordt een “barbaar”, zoals deze foto en spoedig de volledige geallieerde propaganda laten zien.

De Duitse opmars verloopt erg bloedig. Vanuit de vrees dat burgers zich zullen ontpoppen tot vrijschutters en tot gewapend verzet zullen overgaan, plunderen de Duitse troepen volledige steden en dorpen. In Vlaanderen en Wallonië worden, net als in Noord-Frankrijk, burgers standrechtelijk geëxecuteerd, gegijzeld of gedeporteerd. Alleen al in het stadje Dinant worden meer dan 600 mannen en vrouwen terechtgesteld en verschillende wijken platgebrand. In drie weken tijd eisen de wandaden van de Duitsers meer dan 5.000 Belgische burgerslachtoffers. De burgerbevolking ontsnapt niet langer aan het oorlogsgeweld, soms fungeert ze zelfs als menselijk schild voor de vijand. De oorlog wordt totaal.